Sinds enige tijd schrijft Ronald van de Krol een inspirerende column in het FD. Ronald is Amerikaan maar woont en werkt nu al weer 25 jaar in Nederland. Hij schrijft in het Engels. ´Fifteen years into my marriage, my Dutch wife Jeanet turned to me one day and said: ´I like you better in English.´ Ook al doe je nog zo je best je een taal eigen te maken; je praat sneller, maakt meer grapjes, je maakt feller ruzie maar je weet ook beter hoe je echt beleefd moet zijn of wanneer je er iets niet uit kunt flappen maar subtiel iets duidelijk moet maken.
De norm
Dat ervoer ik toen ik, twintig jaar geleden alweer, op een Noorse school zat. Ook al was ik de hele dag ondergedompeld in het Noors, lessen, sociale contacten, boeken, muziek en kon ik in een winkel best net doen alsof ik een echte Noorse was, toch was ik vaak nét te laat. Het heeft niet alleen te maken met spreek- en luistervaardigheid, maar zeker ook met de ongeschreven cultuurverschillen.
Tussen Nederland en Scandinavië lijken die op het eerste gezicht niet zo groot. Maar de Noorse les die ik kreeg ging over spelling, het verschil tussen nynorsk en bokmal (zeg maar de IJslandse en de Deense variant), onregelmatige werkwoorden en de tientallen koningen die vanaf de middeleeuwen over Noorwegen hadden geheerst. Het verschil tussen de Noorse en Nederlandse cultuur moest ik zelf ervaren. Iedereen deed zijn best je te begrijpen maar ik voelde zelf heel goed wanneer het niet soepel liep. Het is in zo´n situatie moeilijk om vervolgens het heft in eigen hand te nemen. Dat lukt alleen als iemand zich daadwerkelijk verplaatst in jouw situatie en probeert een logisch verband te leggen tussen de manier waarop je de nieuwe taal gebruikt, jouw gedrag en waarom die afwijkt van de norm.
Conflicten oplossen
Ronald de Krol doet dat in zijn boek heel goed. Het herinnert mij ook aan iets heel anders, namelijk een artikel dat ik ooit schreef over conflicten op het werk. Het ging over cultuurverschillen tussen bedrijven, tussen technici en ander beroepsgroepen en de manier waarop de verschillen vaak uitmonden in conflicten. Tijdens het congres dat bij de presentatie van het boek Bang voor conflict van Carsten de Dreu werd gehouden stelde één van de inleiders dat de manier waarop leiding wordt gegeven vaak de basis is voor een conflict. Veel leidinggevenden geven de inhoud van het werk prioriteit boven het omgaan met bestaande conflicten. Vaak wordt dan aan een buitenstaander gevraagd het conflict te helpen oplossen. Dat kan goed werken als die ander daarbij in elk geval verder kijkt dan de feitelijke inhoud van het conflict.
Chemie
De chemie tussen persoonlijkheden en andere de sociaal emotionele componenten zijn als je op zoek bent naar oplossingen vaak net zo belangrijk. Daarbij moet je in ogenschouw nemen dat niet iedere organisatie dezelfde cultuur heeft. In technisch georiënteerde bedrijven slaan mensen snel dicht en wordt moeilijker over problemen gepraat dan in organisaties met een meer sociale doelstelling. Zelfs op hoog niveau vind je in technische bedrijven managers die liever naar manieren zoeken om iemand te isoleren, wraak te nemen, coalities te vormen dan elkaar gewoon aan te spreken op gedrag.
Ronald van de Krol – Native English for Nederlanders isbn 978 90 470 0050 1